THE GENESIS OF CONFLICT BETWEEN ZRA EC and CNA/CC, AND THEIR INTERNAL ISSUE
Mipui vantlang himna ngaihtuah vangin ZRA-EC ten CNA leh a thurualpui te hlahthlem
Chin National Army (CNA) leh a thurualpui ralthuam keng pawl 10 chuang zetin ZRA Eastern Command Camp - Mount Carmel Camp, Muallum chu ni thum April 30, 2024 zanlai atangin an bei a, ni thum leh zan thum an inkah hnuah ZRA Eastern Command chuan mipui himna derthawng ta riau a hriain an hlahthlem. Hmundangah erawh inkahna a awmzui thung.
Mount Carmel Camp, Muallum la tur hian CNA leh a thurualpui mi 600 zet chu ralthuam famkim nen an thawkchhuak a, kil thum atangin an kah rawn a ni. ZRA Eastern Command pawhin an camp hi hum tumin tan an lo khawh ve a, ni thum leh zan thum an inkahhnuah pawh CNA leh a thurualpuite chuan, hma an sawn theih tak loh avangin, drone hmangin bomb an tawngpawng thlak chiam mai a, hei hi pasaltha indona hmuna chhuak ve ni lo mipui vantlangin an tawrh phah thei dawn nia ngaiin ZRA East Command chuan, mipa leh mipa, ral do ngam leh do ngam intawn lehna hun tha zawk awm turah ngaiin hlahthlem zai an rel ta a ni.
ZRA Eastern Command hotute chuan nunna hi a hlu a, mipui tawrhna thlen ai chuan thawklak phawt hi a finthlak zawkah an ngai niin an sawi a; an naute hian tlawmngai hle mah se vawi hnih lai hlahthlem rih a, huai leh huai intawn lehna hun tha zawk lo thlir tura an tih chu an tih hnuah thuawih takin tawlhkir rih an rem ti a, an tawlhsawn ta niin an sawi.
CNA leh a chekawite angin mihring nunna hi hlut lo chu ni se hei ai hian anni lam pawh an thi tamin mipui pawhin an tuar nasa viau turah ZRA Eastern Command hotute chuan an ngai tih an sawi. CNA leh a chekawi te hi a thi pawh an tam a, ZRA Eastern Command lam chu mi pathum vanduai an awm a, an zinga pakhat, Lian Hau Mung@Corbin chauhin nunna a chan a, pahnih chuan hliam tenau an tuar a ni. CNA leh a chekawi sipaite chu an huai tia sawi duh tan huai a tih theih ang a, a tia sawi duh tan pawh 'An a' tia sawi tur nia an ngaih thu an sawi. Manipur buai tir lama Meitei ral do dan nen an tehkhin a, ruih an nei nia an hriat thute an sawi. Hnam sipai ral do dan tur ai mahin sorkar hausa, mihring leh sipai ren lo ral do dan tur niah CNA leh a chekawi te chet dan chu an ngai a ni.
ZRA Eastern Command ten an hlahthlem hnuah hian CNA leh a chekawite chu Keizang, Tuicin leh Hmuizawl-ahte an lut a, mipui an phen zui tlat bawk a ni.
ZRA Eastern Command kah rawntute zingah hian Kuki National Army - Burma (KNA-B) pawh an tel a, hemi te hian tel chhan tur an nei lo hle niin ZRA Eastern Command hotute chuan an sawi a; heti taka Zo hnahthlak hminga ralthuam keng pawl hrang hrang ten an kah rawn chhan bul berah chuan Manipur Kuki hnam sipai pawl tam zawk function mumal hlawm lo thup tuma theihtawp chhuaha tang mek ITLF hotu Pagin Haokip, Thangzamuan Tombing, Kham Guite leh Mangcha ten kumin January 15-a Champhaia PDF Zoland leh CDF Hualngoram te an hmuh tuma Manipur buainaa India lam ZRA hmanna an awm lo, engmah an ti lo tia an va hek rah nia ngaihna an nei niin an sawi.
ITLF-in Meitei ral do laia ZRA an bei tel kher hi atthlak an tih thu ZRA hotute chuan an sawi a; anmahni an va bei pawh ni si lo a hetiang zawnga hma an la vak thin hi Zo hnahthlak pumpui ngaihtuah chuan hrisel lo hle niah an ngai a ni.
CNA leh a chekawite hian vawi tam tak ZRA Eastern Command hi an kap tawh thin a, mahse, an puh angin Myanmar Army inrawlhna sawi tur a la awm lo a, ni thum leh zan thum an inkah ngat ngat chhung pawhin Myanmar Army chuan chhan tang e an ti lo. Hei hian CNA leh a chekawite DAWT PROPAGANDA a ti chiang hle a ni, ZRA hotute chuan an ti.
CNA leh a chekawite leh ZRA Eastern Command te hi an an lo bei fo tawh a, chungte chu:
1. 17th December, 2021: ZRA-Eastern Command/ZNV te Guasing khuaah CNA leh a chekawiten an kap. Mahse, CNA pahnihin an thih phah hlauh.
2. 23rd March, 2022: CNA leh CDF-Hualngo ZRA-Eeastern Command te Lentlangah an lo kap ngawt. Mahse, CNA sipai Salai Tuan Peng Lian-an a thih phah hlauh.
3. 4th January, 2023: Laitui - Lentlang inkarah ZRA Eastern Command te an va kap.
4. 4th February, 2023: CNA leh CDF Hualngo te leh ZRA Eastern Command chu Laitui khaw bulah an inkap a, CNA leh CDF-Hualngo lam mi 15 an thi.
5. 18th Febuary, 2023: Mount Carmel Camp, Muallum-ah drone hmangin bomb an thlak.
6. 22nd March, 2023: CNA leh CDF-Hualngo te ZRA-Eastern Command te Mount Carmel Camp, Muallum-ah an va kap a, CNA motor pakhat hal a ni.
7. 23rd March, 2023: Mount Carmel Camp, Muallum an va bei a, tlangval Thawng Laan Thang @Tarzan a thi. CNA motor pawh hal a ni.
8. 29-30th March, 2023: Mount Carmel Camp, Muallum an va bei leh tlangval Khai Sawm Lian @Veihel a thi leh.
9. 11th January, 2024: ZRA Eastern Command leh Laitui mipui an inkawm hnu lawkah CNA leh a chekawiten ZRA Eastern Command haw lam an lo kap a, CNA lam pahnih thiin pahnih dangin hliam an tuar.
10. 3rd April, 2024: CNA leh an chekawite Old Darkhai-ah lutin kum 15 chin chunglam ahmei-apain Hall-ah an ko khawm a, an inhrosak khum vak a; hall chunga ZYA Flag (Zomi Youth Association) chu la thlain an pawt thler a. Hemi hnuah hian ZRA Eastern Command awmna Chauleng an pan a, ZRA Eastern Command te chanchin hriain an va pan ve bawk a, Chauleng daiah intawngin an inkap ta a ni. CNA pakhatin hliam a tuar a, chu chu ZRA Eastern Command chuan bawihsawmin an enkawl zui a; hetianga an awm lai hian Darkhai ZYA chuan CNA te hian mi pakhat an man tih sawiin, CNA chuan ZRA Eastern Command-in an hliam tuar kawl nena inthleng an rawt tih an va thlen a. Chauleng khawtlang hruaitute leh ZYA chuan Bukphil-ah an va dah a ni.
Mahse, a rawt hmasatu CNA chuan an mi man chu chhuah zai an rel mai lo va, an silai hlauhte pek let an phut leh a, chumi hnuah phone hmangin an bike, ZRA Eastern Command man sak pek let an va phut leh hram a ni.
CNA lam hi an thu a nawi tak deuh avangin ZRA Eastern Command chuan an ring zo ta vak lo a, an mi man hi dama an rawn chhuah dawn chuan MZP hriatpuia an silaite pek let an rem tih thu an sawi hnuah CNA chu an reh ta daih a ni.
3rd April, 2024 inkahnaah hian CNA paruk an thi a, bike panga tihchhiatsak an ni.
11. 30th April- 3rd My, 2024: Mount CArmel Camp inkahna, ZRA Eastern Command-in an hlahthlemna kha a ni.
12. 6th May, 2024: ZRA Eastern Command leh CNA leh a chekawite chu Lailo khuaah an inkap leh a, CNA drone kahthlak a ni.
Tin, 2021 atangin Laitui Lentlangah camp siamin an camp bul velah bomb an kam nasa a, an lal hrawt a tawrhlelhawm bakah Laitui khua leh Zomi eng emaw zah chu an bomb kam pal puak thi leh hliam an lo awm tawh a, sial leh bawng tam takin an chan phah tawh a, bomb pal puaka thi sial ruang hlawm takngial pawh an phal tawh lo a ni. 8th May, 2022 khan Thinglei khaw bulah an pal puah bomb pakhat chu sialin a pal puak hlauh a, Thinglei khuaa Hualngote chuan ruai theh nan an hmang.
Heng bakah hian Zomi te hian CNA kut an lo tuar fo tawh a, 2021 atanga an tawrhna thenkhat chu:
1. 1st December, 2021: Zomi hruaitu Moses Kim Tuang chu CNA and CJDC member pahnih ten an that a, a thih hnuah pawh a taksa an nghaisa zui nasa hle.
2. 16th December, 2021: CNA leh CDF-Hualngo te New Haimual ah an lut a, EBC Pastor Khup Khan Langh an man.
3. 2nd May, 2022: Zel Than Lian and Sum Khan Lian te chuan CNA bomb kam an pal puak a, Zel Than Lian chu hmun leh hmunah a thi. Sum Khan Lian chu sum nuai fe sengin India-ah enkawl a ni a, a dam nain khua a hmu tawh lo a, kut-ke kim lo, ramtui-leilo-in a awm zui a ni. A thil tawnte ziahna lehkhabu "Ka tuahsiatna sung pan-KA TECI PANNA TE"-ah a siam nghe nghe.
4. 25th Febuary 2023: Tlangval Thang Ngah Lal chuan an bomb kam a pal puak a, man zuiin Champhai damdawi inah an dah a, a chhungten an enkawlna senso an rulh hnuah an chhuah leh chauh a ni.
5. 19th April, 2023: Langh Za Sut (69), Rihkhawdar CNA bomb kam pal puah avanga a hliam tuar loin a thi.
6. 12th May 2023: CNF/A member ten Lian Za Thawn (32) leh Ciin Hau Vung (37) te Falam leh Hakha inkarah an that.
CNA leh a chekawite hian document lem hmangtein ZRA Eastern Command hi SAC nena tangduna an puh nasa a, mahse, thil awmdan han chhui chian chuan awihawm vak lo a ni. Heti zat an inbeih tawhnaah ZRA Eastern Command chu an operational area pawnah an la che lo a, CNA leh a chekawite hian buaina an va bei hmasa zar zar zawk tih a chiang hle a ni. Hetiang mi te hian democracy an duh tak tak tih pawh a rinawm loh hle.
CNA leh a chekawite hi democracy duhtu nia an insawi laiin Zomi lamin democracy sual a Myanmar sipaite kap tura 17th December, 2021-a Guasing khuaa Zomin National Volunteer (ZNV) chu an function tak tak ang tih hlauin an tibuai reng a, tun thlengin an function hleithei ta lo reng a ni.
An duh angin ZRA Eastern Command hian Myanmar sipai hi lo kap ve se chuan, Kawl sipai ten dimdawina tel loin an bei ang a, a lehlam atangin mi rintlak loh CNA leh a thurualpui ten finkherek chhuahin an lo bei ve ang a. ZRA Eastern Command tan chuan awm ngaihna a awm lo ang. Chumai ni loin mi tam takin Kawl sipai kut tuarin in leh lo an chan ang a, an taksa himna zawng a hmun him an pan a ngai ang a, mahni ram an tlanchhiatsan ang a, harsatna leh retheihna namenlo an tawrh phah dawn bawk a, mipuite tana ding chuan heng hi ngaihtuah thlen a, fimkhur taka chet a tul a ni. Hei hi CNA operation area-a kan hmuh mek chu a ni. Mahse, democracy hi a hnaih phah lem lo, hemi hun chhung hian an hnam chuan a tuar ve viau ang a, CNA hotute chu an hausa tulh tulh ang.
Zo hnahthlakte tana damna tur awmchhun chu democracy movement thlawp leh thlawp loh emaw dawta inpuh kual leh ngil emaw ni loin mahni operational area theuh inzahsak a, hnamtinin mahni tana tha ber nia an hriat ang theuha beih hi a ni. Kawlho democracy neih nana lo phur hluai pawh a ni lo.
BTT
๐ด๐ก๐ข
No comments:
Post a Comment
Comments not related to the topic will be removed immediately.