My Experience as Covid19 Doctor

COVID-19 DOCTOR HINKHO

~ Dr. Hatneiting Haokip, MD
LNJP Hospital, New Delhi

VANNOI a kisei minthang Corona Virus (COVID-19) chu achesa January 30, 2020 nin ichennao India tolpi ah case masapen ana kimudoh in ahi. Hiche gamna hise akon kiven nading in government injong hatah in pan ahin langal in ahileh, tua katoh namun Lok Nayak Jay Prakash Narayan Hospital (LNJP) hi Delhi sorkal in government hospital ahitoh kilhon in Covid19 hospital adin atum beh in ahin lhengdoh tauvin ahi. Hiche nikho apat keiho jong asun ajan in kahung kigong tauvin, doctor khat hinan covid19 natna ipi hija, itobang natna po hija chuleh iti jendam theiham ti kholthuhna lam ah kalutpei tauvin ahi. Hetding khat chu LNJP Hospital hi government hospital ahijeh in niseh leh mi 2000-3000 OPD patients kive jing ahin, tuavang Covid19 hospital ahitah jeh in Covid19 patient bou kavet u ahitai.  Hitia kakigot laiyun Delhi ah case ahung kimutan ahileh government injong positive patient bouseh koi nathei lupna 2000 ready sa koidin thupeh ahin nei tauvin ahi.

HOSPITAL A MI KIKOI DAN LE MI KI ADMIT DAN:
Covid19 hospital ahitah jeh in hospital a hung jouse hi 90% tobang quarantine centre lah ahilou leh private hospital akon positive sa a ahinsol/refer ngen'u ahitan ahi. Damlou ahung jouse hi casualty block a hung uva, hiche a konna achu adammo na khohset dungjui  a block chom chom a kisol jiu ahi. Adamlou ho akon natna kithe jallou nadia hospital sung ajong kenglam a chele vale phallou ahin, Block khat apat Block chom che ding ahijong leh ambulance a kipo jiu ahi. Hiche kibollona ajeh chu ahileh natna hohi kenglam a ache naova kon, thilho atoh khah uleh khat le khat jong kipe sonthei ahijeh ahi.
Patient khat chu damlouva Casualty ahung lhun uva pat a-insungmite (attendant or relative) hotoh kimu talou a hospital worker hon aboipiu ahitai. Adamlou holeh a inkote hodia hiche hi thil hahsatah khat chu ahin, ahinlah akibol lo napen chu transmission (akilahson) nalou diu ahi. Hospital ward alhun uva pat, aum na ward kal lhah thei talou a, discharge ahi tohkah a hospital staff ho vetsui nanoi a um'u ahitai.

DUTY A DIA COVID DOCTOR HO KIGOTDAN:
Vannoi hotling leh leiset mihem in akichat natna kidang, natna thah chuleh alou jong umlou natna jending chu igel leh kichat umtah vang ahi. Ahinlah, doctor khat ding in hiche natnavei a damlouho gajen ding chu kithang-at um nakhat jong ahikit in ahi. Doctor hohi  ni som leh nili (14 days) duty kijom in akilhan, nikhat sung ahi pungkal 8-12 jouleh kiki khelji ahi. Nisom leh nili duty ahung kichai teng, nisom leh nili (14 days) mama hi quarantine a kium kitji ahi.

Ward duty adia iche teng, amasapen a breakfast ahilou leh ineh nom khat kiki nehdoh ji ahitai, ajeh chu duty ilhah apat PPE kit (Personal Protective Equipment) kikivon pan ahitah jeh in thil dang ima akibol theiji tapon ahi. Hospital ward sung a icheding teng itahsa chunga kai watch, ear rings, necklace, ring, etc. kitihohi transmission beilam tah ahijeh in akiki lahdoh jin ahin. Chujouteng leh eima personal von jouse kikikhel a hospital in eigonpeh PPE a chu kikivon ji ahi. PPE ikivon chaiteng imel itahsa abon a kitom ahitah jehchun koi chu koi kihetna dia Hazmat Suit chunga doctor ho min marker ham a kisun cheh ahi. PPE hi atho atam in, aban ban a ihung kichai teng minute 45-60 ana val jitan, ward ilhun masang in iti-ul (sweat) in eichup panji tan ahi.

Covid19 natna hi air conditioner (AC) akon a akilahson thei dinga ginnmo ahijeh in ward ho'a AC jong man ding phal ahipon ahi. PPE kit pum a Ward AC umlou na'a pungkal 3-4 ho rounds ihinlah teng iti-ul isung ah twi kisung bang in ava chet chut jeng in, ikam ago in, chuleh abangloi chu dehydration jeh in lungvai in alhu jong aumjin ahi. Rounds ilahchai a notes ho ehin jihchai teng leh pungkal 5 lang ana kichaiman jitan ahi. Hiche sungse ahi PPE kit a kikivonji ahin, pung kal nga val hiche hazma suit a ium chu itahsa jouse akisil banga kotji ahitai. Ward sung ahi mobile, pen, paper kitiho khatcha kichoi lut theilou ahin, ichoi lut hochu khatcha kinung choi dohkit theilou ahitai. Ajehchu hiche ho jouse hin natpi hi beilam tah a apeh sonthei ahi. Ward sung ahi atum beh a pamlang hotoh kijah mat nadia communication line jong achom beh a kisem ahi.

LIST OF PPE (PERSONAL PROTECTIVE EQUIPMENT):
Eihon beilam pen in covid19 suit jong itiuvin, abang in Hazman Suit tin jong ihe uve. PPE kit Covid19 doctor hon ajah uchu:

-Surgical gown
-Shoe cover
-Gloves
-Surgical cap
-Mask (n-95 & surgical mask)
-Hazmat suit
-Goggles
-Face shield
-Plastic surgical gown

PPE kits kivondan dingdan (Sequence): OT gown kikivon masat pen a -> Shoe cover kibut a –> Glove kikibu a –> Lutom (surgical cap) kiki bol a –> Imuh a mask (n-95) kikitom a –> Hazmat suit (hiche hi jump-suit bang a ilu apat ikengtoh gei kimat a tui jong lut theilou ahi) –> Hazmat suit chung ahi surgical gown kikivon kit a -> Chujou teng emit adia mitbeh len kiki beh a –> Imai khu nadia maitom (face shield) kiki bolkit ahi. Hiche step jouse ihin chai teng minute 45 lang anaval jia, iti-ulsa ana longman ji ahitai.

PPE KITS AKON KIVON LHAH DAN:
Ward ihin kal lhah a ihung doh teng pamma iloi teho toh kimuto masang in precaution tampi akilajin ahi. Amasapen in Ward sung a thiljouse akidalhan chuleh ihung na lampi kiche kit talou in lampi dang akihon ahi. PPE kit sut lhah dan jong step 10 lang aum kit in ahi. Ahin beilam tah seidin, iki-ah jouse chu infected ahitah jeh in step khat jouseh leh sanitize kibol a ikhut jong hand wash kibol jingkei ahi. Hiche step jouse ihin juijou teng pungkal khatma ana gei kit jin ahi. Hicheho jouse ichai teng tuilum a kikisil theng a chuteng kipotdoh thei panbep ji ahi.

COVID DOCTOR HO HOIYA UM UHAM?
Covid19 doctor hodin Delhi sorkal in achom beh in 5-star hotel @Lalit Hotel eigonpeh un ahi. Keiho jong duty kichai teng hilai mun kale jot kitjiu ahi. Hilai hotel ahi eima duty kibahpi hotobou kium khom ahi. Hotel akium sunga hi iloi ipai ho tojong kikimuto theilou, visitor jong koima hung theilou isolated a kium ahi. Neh le chah, chele vale (transport) vang phaten sorkal in kivat umlouhel in eigonpeh un ahi. Abul langa kasei banga chu keiho covid19 doctor hohi ni 14 duty kanei uva chu jouteng ni 14 ma kichol togom a quarantine kahijiu ahin, hitia ni 28 (14 days duty + 14 days Quarantine) jouseh leh circle khat kichaiya aban duty kapat kit jiu ahi.

COVID DUTY SUNG A KAJILDOH HO:
Dammo nahin ahao avai akhen poi, sum tamtah neivang in covid natna akon hin akikiveng doh thei chompon ahi. Idammo tengleh  ingailupen leh igelkhohpen chu isopi i-insungmi ahi. Hiche jeh hin patient inkote akon nikhat leh somvei cheng call akimu jin ahi. Mihem khat dia neilegou sanga thupi jo chu tahsa damtheina ahi. Chuleh, alou umlou natna ahijeh in athohdan themho adamvah un, kimoh ngaiset a umho adamgei un ahi. Mit a mutheilou virus khat injong vannoi leiset pumpi asuh nohphah theiye ti akimuchen in ahi.

Covid19 patient vedia management hon eigon uchun keijong Pathen dong pum in kipah tah le thanom tah-in kanasang in, insungmi, loile pai chuleh kanam mite taona tha-hat vangin Pathen in ei-umpi jingin, tuchan in adamlou ho vekol theijin kaum jing in chuleh adamlou tampi injong damna neiyun inn lam ajon thei tauvin ahileh Pathen ka thangvah in ahi. Hiche natna hise hi eiho lah-a umjing ding ahitah jeh in ibol itoh ichele vale nah-a thengthou tah le juidia kiseiho phatea jui a hinkho mandin minu mipa khangthah changpang nabon chauvin temna kahin neije.

(The Author is currently working in LNJP Hospital, Delhi as designated Covid19 Doctor)

Courtesy: EIMI TIMES | 24-05-2020

Share:

No comments:

Post a Comment

Comments not related to the topic will be removed immediately.

Recent Posts

Popular Posts

Articles

SUBSCRIBE

Thangkhal Bible in Mobile

Mobile phone a Thangkhal NT Bible koih ding dan

Read Thangkhal NT Bible

JOIN KV fb

ZOMI FINS

PHOTO GALLERY

THANGKHAL COSTUMES
TBCWD TOUR 24-Sept-2022
Kulhvum Prayer

Blog Archive