Chandrakirti Park toh kisai a thukup

HIAI Chandrakirti Park toh kisai Archeological Survey of India a ana gelh lut dan uh hiai dan ahi:

Meitei narrative:
1. Hiai Lushai Expedition a galsat na leh vualzohna pen Meitei sepaih Major Balram Singh leh Thangal te makaihna, banah British Political Agent in aki thuahpih, chih dan ahi.

2. Hiai gal sat na ah Lusei khua 112 zoukhia a, hausa 4 salmat a pi kichi hi.

3. Hiai Lusei hausa te tung a vualzohna pen Meitei Kumpi Chandrakirti a chiamtehna dingin Chivu ah suang phuh bawl, chih dan ahi.

Factual historical record:
1. Hiai galsat na pen Meitei kumpi plan leh program hilou in Lushai Expedition kichi pen Lusei ten Assam a luhna ua British mi amat te uh hutkhiak na dia British te plan leh program ahi.

2. Hiai Lushai Expedition ah Meitei sepaih te makaihna hilou in General Brownlow in Chittagong side apan right columna makaih, General Bourchier in Cachar apan left column makaihna nuai ahi. Hiai a Meitei te kigen khakna pen Manipur a British Political Agent General Nuthall in Meitei sepaih bangzah hiam toh Genral Brouchier portion backup di maimai a kuan hizomah.

3. Huai banah, hiai pen Manipur sovereign country dan a Lusei te va zohna hi zenzen lou a, British subject nuai a om Manipur pen British ten a sepaih te uh a zatsak uh ahi.

4. Hiai a Chivu a suang phuh te zuau hilou in a tak mah ahi. Hilehleng hiai pen Chandrakirti in sovereign power exercise na hilou in British subject a akuan na a ei gamsung a khawlmun a lamkal a khutnung hilel ahi.

5. Tua banah, a poimohpen ahih aleh Manipur kumpigam gamgi chiamtehna (boundary marker) a kibawl hilou in, huai hunlai a Lushai Hills ngen hiven, British te thunuai a kalsuanna a eimi khua om a totkhak na mun a kalsuanna a khutnung ahi.

6. Hiai teng banah Meitei ten Raja Goukhothang zuau a zebawl a khem kawm a a salmat na (treacherously captured) uh ahi.

Panlakna dia hoih te:
1. Research hoihtak bawl a Archeological Survey of India a history distortion abawl pen contest masak hoih mahmah di.

2. A poimoh dan a British te khutnung record susia ahihdan British te kianga report bawl a, amau mahmah leng paukhiak sak theih dinmun ahi.

3. Hiai thubuai a ven ma government in park toh kisai bangmah semzom theilou ding chih a thupiak poimoh leh kilawm.

4. Park bawl ding ahih aleh leng factual record pansan a bawl ding, as British subject and not as boundary or sovereignty marker. A gam pen huailai a ei ukna nuai a ana om ahihdan chiamtehna toh bawl ding.

*Carey & Tuck, The Chin Hills, Page No. 123.

via Social Media

Share:

No comments:

Post a Comment

Comments not related to the topic will be removed immediately.

Recent Posts

Popular Posts

Articles

SUBSCRIBE

Thangkhal Bible in Mobile

Mobile phone a Thangkhal NT Bible koih ding dan

Read Thangkhal NT Bible

JOIN KV fb

ZOMI FINS

PHOTO GALLERY

THANGKHAL COSTUMES
TBCWD TOUR 24-Sept-2022
Kulhvum Prayer

Blog Archive